آیا تا به حال به اهمیت هدایت تحصیلی پایه نهم و انتخاب رشته صحیح برای دوران کنکور فکر کرده‌اید؟ حتما می‌دانید که این انتخاب می‌تواند تاثیر زیادی در سرنوشت دانش‌آموز بگذارد و مسیر او را در آینده تغییر دهد. در این مطلب قصد داریم به بیان این موضوعات بپردازیم: استعدادیابی صحیح در مسیر هدایت تحصیلی چه اهمیتی دارد؟ خانواده در این مسیر چه نقشی ایفا می‌کند؟ و سازوکار سامانه همگام برای انتخاب رشته نهم به دهم چیست؟ برای رسیدن به پاسخ این سوالات تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
فهرست مطالب
اهمیت استعدادیابی دانش‌آموزان
آیا شما هم از آن دسته والدینی هستید که فکر می‌کنید تنها در صورتی که فرزندتان در درس‌هایی مثل ریاضی نمره بالایی بیاورد با استعداد است و هوش بالایی دارد؟ و در صورتی که نتواند نمره‌های بالایی در این درس‌ها بیاورد، پس او را بی‌استعداد می‌دانید؟ اما این تصور کاملا اشتباه است، چرا که استعداد افراد با یکدیگر فرق می‌کند. برای مثال امکان دارد فردی در کارهای هنری مهارت داشته باشد. لزوما توانایی در حل مسائل محاسباتی نمی‌تواند ملاک تعیین استعداد باشد. در چنین شرایطی است که مسئله استعدادیابی اهمیت پیدا می‌کند. خانواده‌ها باید شرایطی را برای فرزند خود فراهم کنند تا کودک بتواند به استعدادها و توانایی‌های خود پی ببرد. سپس بستر لازم برای شکوفایی این استعدادها را فراهم کنند.
استعدادیابی صحیح
استعدادیابی صحیح از همان دوران کودکی می‌تواند نقش خود را به طور موثری نشان دهد. برای مثال وقتی از همان سنین پایین بدانید که کودک‌تان بیشتر به چه کاری علاقه‌مند است، پس شرایط را برای او فراهم می‌کنید. از طرفی وقتی بدانید فرزندتان بیشتر به چه حوزه‌هایی علاقه‌مند است، حتی در انتخاب کلاس‌های فوق برنامه در تابستان هوشمندانه عمل می‌کنید.
استعدادیابی و هدایت تحصیلی!
استعدادیابی و هدایت تحصیلی
یکی از حساس‌ترین انتخاب‌های دانش‌آموزان در مقطع نهم رقم می‌خورد. وقتی که باید رشته آینده خود را مطابق هدایت تحصیلی انتخاب کنند. بدون شک این یک انتخاب سرنوشت‌ساز و مهم است پس باید بادقت و وسواس زیادی عمل کنند. وقتی شما از استعداد فرزند خود آگاهید و می‌دانید که به چه حوزه‌ای علاقه‌مند است، این مرحله را بدون هیچ مشکلی طی می‌کنید. افراد معمولا در حوزه هایی که به آنها علاقه دارند، استعداد نیز دارند. پس می توانند در آن زمینه ها موفق شوند. برای آشنایی بیشتر با این موضوع می توانید به مقاله ” با تست استعدادیابی هوشمندانه راه خود را انتخاب کنید ” سر بزنید.
اگر فرزند به چند حوزه مختلف علاقه داشت چه کنیم؟
برای مثال شما می دانید که فرزندتان به دو حوزه گرافیک و برنامه‌نویسی علاقه‌مند است. از طرفی نمی‌داند که دقیقا کدام رشته را انتخاب کند. پس می‌توانید در تابستان فرصت یادگیری این مهارت‌ها را در اختیار او قرار دهید. فرزند خود را با فضای کاری هر کدام بیشتر آشنا کنید تا بتواند برای انتخاب رشته آینده خود با دید بهتری تصمیم‌گیری کند.
چه عواملی در انتخاب رشته دانش آموز اثرگذارند؟
عوامل زیادی در تعیین انتخاب رشته آینده دانش‌آموز نقش دارند. برای مثال: درآمد، بازار کار، فشار خانواده و… می‌توانند در این انتخاب اثرگذار باشند. به‌طوری که گاهی تحت تاثیر این عوامل، فرد نمی‌تواند رشته موردعلاقه خود را دنبال کند. پس مجبور می‌شود مسیر دیگری را برای آینده خود انتخاب کند. مسیری که شاید موفقیت زیادی برای او در پی نداشته باشد.
اهمیت انتخاب رشته صحیح در پایه نهم
انتخاب رشته صحیح در مقطع نهم می‌تواند اثرات مفیدی برجای بگذارد. این درحالی است که با یک انتخاب اشتباه، آینده دانش‌آموز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. بیشتر خانواده‌ها در خصوص هدایت تحصیلی مقطع نهم اطلاعی ندارند و در مدارس نیز اطلاعات کافی در اختیار دانش‌آموزان قرار نمی‌گیرد. برای همین امکان دارد اشتباهات زیادی در این مسیر رخ دهد. این انتخاب اشتباه می‌تواند تبعات زیادی داشته باشد. به طوری که بعدها در مقاطع تحصیلی بالاتر دانش‌آموز مجبور می‌شود، رشته تحصیلی خود را تغییر دهد. این تغییر رشته به هیچ عنوان آسان نیست، زیرا تحت‌تاثیر عوامل مختلفی مانند ظرفیت مدارس، نمرات کسب شده از دروس مختلف و… قرار می‌گیرد.
هدایت تحصیلی و انتخاب شغل آینده
این که شما قرار است چه شغلی را برای آینده خود انتخاب کنید یا در چه رشته دانشگاهی تحصیل کنید، همه و همه به هدایت تحصیلی مقطع نهم برمی‌گردد. انتخاب اشتباه در این دوره می‌تواند پیامدهای منفی زیادی برایتان داشته باشد. یکی از اصلی‌ترین پیامدها، عدم انگیزه و علاقه کافی برای تحصیل در رشته‌ای است که بدون هیچ مشورتی، آن را انتخاب کرده‌اید. وقتی رشته‌ای را برای تحصیل انتخاب می‌کنید که با استعدادها و علایق شما متناسب نیست، می‌تواند اعتمادبه‌نفس شما را تحت‌تاثیر قرار دهد. چرا که به آن زمینه علاقه‌ای ندارید و طبیعتا هدفی برای آینده خود در نظر نمی‌گیرید.
عوامل تاثیرگذار در هدایت تحصیلی صحیح پایه نهم
بعد از اطلاع از اهمیت انتخاب صحیح رشته پایه نهم، اکنون باید بدانید چه عواملی در انتخاب رشته درست و آینده دانش‌آموز اثرگذار هستند.
- علاقه
- شخصیت فرد
- هدف
- بازارکار
- خانواده
دقت داشته باشید که تمام عوامل بیان شده در ادامه در کنار یکدیگر در این مورد نقش دارند و در نظر نگرفتن حتی یک مورد می‌تواند نتیجه عکس را در پی داشته باشد.
علاقه حرف اول را می زند
علاقه دانش‌آموز به رشته یکی از اصلی‌ترین عواملی است در که در انتخاب رشته مقطع نهم نقش ایفا می‌کند. در این شرایط برخی از دانش‌آموزان تحت‌تاثیر حرف‌های دوستان و خانواده قرار می‌گیرند و به دنبال علاقه خود نمی‌روند. اگر به‌دنبال علاقه خود نروید، چیزی جز بی‌انگیزگی و نداشتن هدف در آینده نصیبتان نمی‌شود. زیرا شرط موفقیت در رشته تحصیلی، علاقه و انگیزه برای ادامه دادن است. وقتی به حوزه ای علاقه نداشته باشید، طبیعتا نمی‌توانید سختی‌های آن را تحمل کنید و در آن حوزه پیشرفت کنید.
انتخاب رشته به شخصیت افراد بستگی دارد!
آشنایی با نوع رفتار، طرز تفکر و نقاط قوت و ضعف دانش آموز در انتخاب رشته بسیار مفید است. شما اگر به خوبی خودتان را بشناسید، می‌توانید شغل مناسب‌تری برای خودتان انتخاب کنید. به‌عنوان مثال افراد با شخصیت برون‌گرا، بیشتر تمایل دارند که در جمع باشند و کارهای گروهی را انجام دهند. طبیعتا این افراد از نشستن پشت میز و انجام کارهای تکراری اداری خسته می‌شوند. این در حالی است که افراد درون‌گرا، خیلی تمایلی به بودن در محیط‌های شلوغ و انجام فعالیت‌های دسته جمعی ندارند. دقت کنید هیچ کدام از این ویژگی‌های شخصیتی دلیل بر ضعف افراد نیست! فقط یکی از ویژگی‌های شما است. افرادی که به‌خوبی خودشان را می شناسند، در آینده افراد موفق‌تری در زمینه کاری و زندگی خود خواهند بود.
چطور شخصیت خود را بشناسیم؟
از تست‌هایی که به شخصیت‌شناسی افراد کمک می‌کند، تست های نظیر MBTI و NEO است. بعد از انجام این تست و مشاهده نتایج می‌توانید در رابطه با آینده خود بهتر تصمیم‌گیری کنید. البته فراموش نکنید استایل کاری و ارزش های کاری موضوعات خیلی مهمی هستند که تحلیل آن ها به راحتی از طریق تست های شخصیت شناسی رایگان موجود در اینترنت انجام نمی شود. شناخت شخصیت شغلی و تحلیل آن باید توسط افراد حرفه ای انجام شود. در “پلتفرم هدایت شغلی بتاتیک” بعد از استعدادیابی، داده های آزمون شما توسط یک مربی شغلی تحلیل می شود. در ادامه شما می توانید مسیر تحصیل و شغل آینده خود را آگاهانه مشخص کنید.
هدف شما برای آینده مهم است
انتخاب رشته صحیح در مقطع نهم، در انتخاب رشته دانشگاهی و شغل فرد در آینده اثرگذار است. حتی می‌توان آن را از هدف مهمتر دانست. زیرا ابتدا باید انتخاب درستی صورت بگیرد تا فرد متناسب با آن، هدف‌گذاری کند. این که دانش‌آموز بداند قرار است در کدام یک از رشته‌های تجربی، ریاضی، علوم انسانی و فنی تحصیل کند، از اهمیت بالایی برخوردار است. این در شرایطی است که بیشتر دانش‌آموزان و خانواده‌ها تنها به برگه هدایت تحصیلی توجه دارند و طبق آن، اولویت الف را به‌عنوان رشته تحصیلی انتخاب می‌کنند.
تصمیم نهایی بر چه اساسی است ؟
شما تا مقطع نهم اطلاعات حداقلی را نسبت به حوزه‌های درسی و کاری مختلف پیدا کرده‌اید. طبق اطلاعات هدایت تحصیلی و نتایج استعدادیابی، می‌توانید تشخیص دهید که چه هدفی برای آینده دارید. در نظر گرفتن روحیات اخلاقی و حتی جسمی در انتخاب رشته آینده نیز اثرگذار است. شاید این مسائل در این مقطع به نظر خیلی ساده و بی‌اهمیت جلوه کند، اما در سال‌های بعد به خوبی می‌توانید اثرات این تصمیم را مشاهده کنید.
آشنایی با بازار کار هر رشته!
اگر می‌خواهید در مسیر انتخاب رشته مقطع نهم عالی عمل کنید، بهتر است درباره رشته‌ها اطلاعات کسب کنید. برای مثال بدانید که با تحصیل در رشته علوم انسانی، در آینده می‌توانید در چه حوزه‌هایی مشغول به کار شوید. دقت کنید تنها به صرف درآمد بالا و پرستیژ کاری نمی‌توانید شغل آینده خود را انتخاب کنید. همان‌طور که گفتیم شرط موفقیت در یک رشته و کار، داشتن علاقه است. افرادی که برای انجام یک کار شور و شوق دارند، می‌توانند در آن زمینه موفق شوند. با این حال تنها در نظر گرفتن علاقه، صحیح نیست. بلکه باید استعدادهای خود را نیز در نظر بگیرید. برای مثال شما عاشق کارهای مهندسی هستید. اما از پس درس ریاضی به خوبی بر نمی آیید. پس انتخاب این رشته برای آینده مناسب نیست. البته فقط درنظر گرفتن نمره کتبی از دروس نمی‌تواند استعداد کسی را تعیین کند، اما بهتر است به آن هم توجه کنید.
روند انتخاب رشته نهم به دهم توسط آموزش و پرورش چگونه است؟
انتخاب رشته تحصیلی یکی از اصلی‌ترین انتخاب‌های دانش‌آموزان برای آینده است. امکان دارد دانش‌آموزان نتوانند انتخاب درستی داشته باشند. برای همین وزارت آموزش و پرورش با اجرای روند هدایت تحصیلی، سعی دارد راهنمایی درستی مطابق با علاقه، توانایی‌ها، ویژگی‌های شخصیتی و در نظر گرفتن بازار کار مشاغل مختلف پیشنهادهایی در اختیار دانش‌آموزان قرار دهد. در هدایت تحصیلی پایه نهم، انتخاب‌های دانش‌آموز، عملکرد تحصیلی، نظر معلمان، نتیجه آزمون‌های مشاوره‌ای، نظر مشاور و خانواده، همچنین نیاز استانی و کشوری به آن رشته، ملاک قرار می‌گیرد.
آیا ملاک های مدرسه برای این انتخاب مهم کافی است؟
در سایت همگام امکان تکمیل فرم اولویت‌بندی برای هدایت تحصیلی در اختیار دانش‌آموزان مقطع نهم قرار می‌گیرد. دانش‌آموزان موظف هستند در زمان تعیین شده نسبت به تکمیل فرم اقدام کنند. شاید خانواده این تصور را داشته باشند که نظر مشاور مدرسه در خصوص انتخاب رشته کافی است. در صورتی که اصلا اینطور نیست. زیرا مشاور تحصیلی در خصوص تمام مشاغل اطلاعات ندارد. طرفی شاید به قدر کافی در خصوص روحیات فرزند شما اطلاعاتی نداشته باشد. بنابراین استناد تنها به حرف مشاور تحصیلی و برگه هدایت تحصیلی اصلا درست نیست. دانش‌آموز باید یک شناخت کافی از خود داشته باشد تا بتواند با توجه به علایق، توانایی‌ها و دیگر ویژگی‌های شخصیتی خود تصمیم درستی بگیرد.
نقش خانواده در هدایت تحصیلی و استعدادیابی
یکی از اصلی‌ترین عوامل تاثیرگذار در این مسیر، والدین است. در بازه زمانی انتخاب رشته خانواده بهترین همراه دانش آموز است. اما همراهی صحیح از همه چیز مهمتر می باشد. خانواده باید تمام تلاشش را در راستای کاهش استرس دانش آموز داشته باشد. از پدر و مادر انتظار می رود تا فضای مناسبی برای فرزند خود فراهم کنند.
ضرورت حضور خانواده در مسیر هدایت تحصیلی
خانواده دقیقا همان جایی است که شخصیت فرزند شکل می‌گیرد. هیچکس بهتر از خانواده از خلقیات و روحیات فرزند خود اطلاع ندارد. این اطلاعات می‌تواند به خودآگاهی فرزند کمک زیادی کند. اما خانواده‌ها نباید این تصور را داشته باشند که به‌دلیل داشتن این آگاهی از فرزند خود، می‌توانند تصمیم نهایی را بگیرند. خانواده تنها می‌تواند فرزند خود را راهنمایی کند.
نباید خواسته های خود را به فرزندتان تحمیل کنید!
نقش خانواده در هدایت تحصیلی صحیح و انتخاب رشته بسیار مهم است. دوران انتخاب رشته مقطع نهم و کنکور به اندازه کافی چالش‌برانگیز است. بنابراین خانواده‌ها باید سعی کنند همراه فرزند خود باشند و از استرس این دوران کم کنند. خانواده‌های زیادی وجود دارند که در مسیر انتخاب رشته و هدایت تحصیلی، علاقه و استعداد فرزند خود را مدنظر قرار نمی‌دهند. آنها با حرف‌های خود، به‌نوعی او را مجبور می‌کنند که مسیری را انتخاب کند که اصلا علاقه‌ای به آن ندارد. ضررهای این تحمیل نه تنها آینده دانش‌آموز را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، بلکه خانواده نیز در آینده ضررهایی را متحمل می‌شوند.
چه عواملی باعث اجبار فرزند می شود؟
این تحمیل خانواده می‌تواند تحت‌تاثیر چند عامل باشد. برای مثال خانواده‌ها شرایط اقتصادی جامعه را مدنظر قرار می‌دهند و سعی دارند فرزند خود را به سمت شغل‌هایی با درآمد بالا مثل پزشکی سوق دهند. یا حداقل به نوعی مشاوره می‌دهند که فرزندشان به سمت کارهای دولتی روی بیاورد. اما در این شرایط خانواده‌ها مساله علاقه و استعداد فرزند خود را از یاد می‌برند. حتی برخی از خانواده‌ها سعی دارند رویاهای از دست رفته خود را در فرزندشان عملی کنند. چون دوست داشتند پزشک شوند و نتوانسته‌اند، فرزند خود را به آن سمت سوق می‌دهند.
به جای تحمیل خواسته خود، به او اطلاعات درست بدهید!
قرار نیست همه افراد استعدادهای یکسانی داشته باشند. حتی دوقلوها نیز استعدادهای متفاوتی دارند و هیچ دو فردی شبیه به یکدیگر نیستند. برای این که بچه‌ها بتوانند در مبحث انتخاب رشته، درست تصمیم‌گیری کنند، لازم است اطلاعات درستی به فرزند خود منتقل کنید. از آن جایی که در مورد فرزند خود اطلاعات بیشتری دارید، سعی کنید در خودآگاهی بیشتر به فرزند او کمک کنید. اگر خانواده‌ها نمی‌توانند اطلاعات درستی به فرزند خود انتقال دهند، لازم است از یک مشاور کمک بگیرند.
سخن نهایی
مسئله استعدادیابی در زمینه هدایت تحصیلی مقطع نهم و انتخاب رشته دوران کنکور، می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. زیرا دانش‌آموز شناخت بیشتری از خود پیدا می‌کند. از طرفی خانواده‌ها می‌توانند فرزند خود را بهتر راهنمایی کنند. خانواده در مسیر هدایت تحصیلی نقش بسیار بزرگی را ایفا می‌کند. از این رو باید والدین روابط عالی با فرزند خود برقرار کنند. همچنین اطلاعات زیادی کسب کنند تا بتوانند راهنمایی‌های مناسبی در اختیار فرزند خود قرار دهند.
