وقتی صحبت از هوش می‌شود، بیشتر افراد به یاد هوش ذهنی می‌افتند، در حالی که انسان‌ها دارای چند نوع هوش هستند و هر کدام از آن‌ها با یکدیگر تفاوت دارند. با شناخت هر هوش و به‌کارگیری صحیح میتوانید در روابط کاری و زندگی خود موفق‌تر ظاهر شوید. در این مطلب قصد داریم در خصوص هوش هیجانی اجتماعی اطلاعات مفیدی در اختیارتان قرار دهیم، بنابراین تا انتها مطلب همراه بتاتیک باشید.
فهرست مطالب
هوش هیجانی و اجتماعی
با آشنایی و به‌کارگیری صحیح هوش هیجانی (EI) به درک درستی از احساسات خود و دیگران در لحظه پی می‌برید و با توجه به این اطلاعات میتوانید روابط خود را با دیگران بهتر مدیریت کنید. در واقع هوش هیجانی روی زمان حال متمرکز است و با احساسات لحظه‌ای افراد ارتباط دارد.
هوش اجتماعی (SI) بیشتر روی آینده متمرکز است و با به‌کارگیری درست این هوش میتوانید در شرایط و موقعیت‌هایی حساس، تصمیم‌های درست و هوشمندانه‌‌تری بگیرید. دقت داشته باشید افراد زیادی وجود دارند که با وجود سطح بالای تحصیلات و رزومه کاری فوق‌العاده، باز هم فرصت‌های شغلی مناسب را از دست می‌دهند یا در کار با همکاران خود در محیط کار تنش زیادی را تجربه‌گر هستند، دلیل بروز این مشکلات فقدان هوش اجتماعی است.
حال وقتی هوش هیجانی (EI) و هوش اجتماعی (SI) در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، هوش هیجانی اجتماعی (ESI) را تشکیل می‌دهند. افراد با هوش هیجانی اجتماعی بالا به‌طور معمول انگیزه بیشتری دارند، از طرفی به‌دلیل خودآگاهی بالا می‌توانند خود و روابطشان را با دیگران بهتر مدیریت کنند.
در بیشتر مواقع این تصور با افراد همراه بوده است که افراد با ضریب هوشی بالا، مدیران لایق و بهتری هستند، در حالی که این‌طور نیست و افراد با هوش هیجانی اجتماعی بالاتر، صرف نظر از هوش ذهنی، می‌توانند در زمینه مدیریت موفق‌تر ظاهر شوند. از طرفی هوش ذهنی یا همان آی‌کیو در بیشتر موارد ذاتی است، این در حالی که مهارت‌های ESI اکتسابی است و با تمرین و یادگیری در طول زمان امکان توسعه آن وجود دارد.
بنابراین با آگاهی از هوش هیجانی میتوانید به درک درستی از احساسات پی ببرید و کنترل و ارزیابی آن‌ها را انجام دهید، از آن طرف با آگاهی از هوش اجتماعی میتوانید به‌درستی به احساسات دیگران پاسخ دهید و تفسیرهای لازم را انجام دهید تا در هدایت روابط اجتماعی عالی‌تر عمل کنید. از آن جایی که این دو هوش ارتباط نزدیکی به‌یکدیگر دارند، مجموعه‌ای از مهارت‌ها و توانایی‌ها مرتبط با آن‌ها را با نام هوش هیجانی اجتماعی (ESI) می‌شناسند.
مزیت‌های آشنایی با هوش هیجانی اجتماعی
در بالاتر به این موضوع اشاره کردیم که به‌دلیل رابطه نزدیک هوش هیجانی و هوش اجتماعی با یکدیگر، هوش هیجانی اجتماعی شکل می‌گیرد. در این بخش از مطلب قصد داریم به این موضوع بپردازیم که با آشنایی با این هوش، چه مزیت‌هایی در اختیار افراد قرار می‌گیرد.
در یک کلام می‌توان گفت که موفقیت در دنیای کسب‌وکار و ارتباط با افراد دیگر تا حد زیادی به هوش هیجانی اجتماعی وابستگی دارد، چرا که با آشنایی با این هوش میتوانید در مقابله با چالش‌ها راحت‌تر عمل کنید. وقتی بتوانید هوش هیجانی اجتماعی را ارتقا دهید، با موقعیت‌ها و شرایط استرس‌زا راحت‌تر مقابله می‌کنید، چشم‌اندازهای مثبتی را در ذهن می‌پروانید و با بروز مشکلات و چالش‌ها خسته و کلافه نمیشوید.
در حقیقت با پرورش این هوش در خود میتوانید در مقایسه با دیگران متمایز باشید و مدیران برتر و موفق‌تری خواهید بود. شاید همیشه این تصور با همه همراه است که افراد با هوش ذهنی بالا مدیران موفق‌تری هستند و از پس کنترل شرایط به‌خوبی برمی‌آیند، در حالی که این‌طور نیست و مدیران موفق دارای هوش هیجانی اجتماعی بالایی هستند.
اگر از جمله افرادی هستید که در کار خود نمی‌توانید مشتری زیادی جذب کنید و بیشتر به جای جذب مشتری، در حال از دست دادن آن‌ها هستید، هوش هیجانی اجتماعی پایینی دارید و لازم است که با استفاده از راهکارهایی این هوش را در خود تقویت کنید.
افرادی که از توانایی‌های خود شناخت کافی ندارند، طبیعتا نمی‌توانند در محیط کار عملکرد مطلوبی از خود نشان دهند و به‌دلیل همین عدم شناخت کافی، اعتمادبه‌نفس لازم را برای حضور در محیط‌های جدید نخواهند داشت و پیشرفت و موفقیتی را شاهد نیستند.
از طرفی وقتی شما در محیط کاری هوش هیجانی اجتماعی بالایی داشته باشید، به‌دلیل انگیزه و انرژی خوبی که در آن محیط شکل می‌گیرد، روی عملکرد دیگر همکاران نیز اثر مثبتی می‌گذارید و مشکلات و مسائل در محیط کاری را راحت‌تر حل و فصل می‌کنید.
محققان ثابت کرده‌اند که در محیط کاری افراد با هوش هیجانی اجتماعی بالا، به‌دلیل همکاری و همدلی با دیگر کارمندان، تاثیر مثبتی روی کل کسب‌وکار دارند و الگوهای فکری تیم را در جهت مثبت پیش می‌برند. در یک کلام می‌توان گفت که امروزه هوش هیجانی اجتماعی با موفقیت در حرفه کاری رابطه مستقیمی دارد و افرادی که به‌دنبال موفقیت هستند باید روی تقویت این هوش خود کار کنند.
بنابراین شاید افراد زیادی وجود داشته باشند که در حیطه مدیریت تجربه بسیار گسترده‌ای دارند و از طرفی از هوش ذهنی بالایی برخوردار هستند، اما به‌دلیل عدم هوش هیجانی اجتماعی کافی نتوانند مدیریت تیم را به طرز موثری انجام دهند و در نهایت فرد دیگری برای این موقعیت شغلی انتخاب می‌شود.
تحقیق دیگری نشان داده است که افراد با هوش هیجانی اجتماعی بالا تقریبا 127 برابر از افرادی که هوش هیجانی اجتماعی پایینی دارند، کارآمدتر عمل می‌کنند و حتی با وجود کار در حوزه‌های مختلف، بدون درنظر گرفتن هوش ذهنی، افراد با هوش هیجانی اجتماعی بالا 90 درصد شانس بیشتری برای موفقیت در حوزه کاری خود دارند.
هوش هیجانی چیست؟
تا به این بخش از مطلب به این موضوع‌ها پرداختیم که هوش هیجانی اجتماعی چیست و آشنایی با این هوش با چه مزیت‌هایی همراه است، اکنون در این بخش قصد داریم به طور جداگانه در خصوص هوش هیجانی اطلاعات بیشتری ارائه دهیم.
در یک کلام می‌توان هوش هیجانی را مجموعه‌ای از توانایی‌ها دانست که با شناخت آن می‌توان هیجانات را در خود و دیگران تشخیص داد و مهم‌تر از آن، به‌درستی آن‌ها را مدیریت کرد. در حقیقت می‌توان هوش هیجانی را شامل پنج مهارت خودآگاهی، خودتنظیمی، انگیزش و خودانگیزشی، همدلی و مهارت اجتماعی به‌حساب آورد. برای این که بیشتر با این پنج مهارت تاثیرگذار در هوش هیجانی آشنا شویم در ادامه در خصوص هر یک بیشتر توضیح می‌دهیم:
- افرادی که از خودشناسی خوبی برخوردار هستند، برای مثال می‌دانند که در صورت افزایش حجم کاری تنها استرس خود را مضاعف می‌کنند و این در حالی است که کیفیت کار کمتر شده است و خروجی مناسبی ندارند. در نتیجه با توجه به این شناخت، برای انجام به‌موقع کارها برنامه‌ریزی می‌کنند تا کارها را سر همان موقع انجام دهند.
- وقتی کسی از مهارت خودتنظیمی برخوردار است و می‌تواند هیجانات خود را به‌درستی کنترل کند، در پیشبرد تیم بسیار عالی عمل می‌کند. برای مثال تیم در یک پروژه ارائه مناسبی ندارد، حال اگر فردی هوش هیجانی خود را کنترل نکند، به جای حل مشکلات موجود و بررسی علت وقوع این مشکل، با اعضای تیم بحث می‌کند و طبیعتا از آن جایی که مشکل ریشه‌یابی نشده است بار دیگر هم احتمال وقوع آن وجود دارد.
- انگیزه می‌تواند موتور محرک افراد باشد و فردی با انگیزه بالا، این احساس را در دیگر همکاران خود هم به‌وجود می‌آورد. برای مثال شرکت شما برای چند سال متوالی شاهد ضرر و زیان زیادی است، اگر فردی انگیزه کافی نداشته باشد، طبیعتا به‌دنبال جمع کردن شرکت می‌گردد و تنها عوامل بیرونی را مقصر می‌داند. در حالی که مدیر با انگیزه بالا سعی می‌کند از این تجربه درس بگیرد و شرایط و تصمیم‌های درست‌تری برای کنترل این شرایط اتخاذ کند.
- همدلی را می‌توان مهارتی به‌حساب آورد که بتوان احساسات و رفتارهای فردی دیگر از یک فرهنگ متفاوت را به‌درستی تفسیر کرد و به‌جای قضاوت به درک درستی از این احساسات پی برد.
- مهارت اجتماعی از دیگر مهارت‌های اثرگذار در هوش هیجانی است. برای مثال شرایطی را تصور کنید که مدیریت یک تیم می‌خواهد در سازمان خود تغییر و تحولی را اجرایی کند و این در شرایطی است که مدیران ارشد از نظر ذهنی آمادگی مناسبی ندارند، افراد با مهارت اجتماعی بالا می‌توانند مدیران ارشد را با گفتگو و هماهنگی با خود همراه کنند و شاهد پیشرفت‌های زیادی در حیطه کاری خود باشند.
هوش اجتماعی چیست؟
افراد با هوش اجتماعی بالا در برقراری ارتباط‌های مطمئن عالی‌تر عمل می‌کنند و این توانایی شکل‌گیری ارتباطات درست، از شناخت خود و مدیریت عواطف ناشی می‌شود، از همین رو هوش اجتماعی با هوش هیجانی ارتباط نزدیکی دارد، اما مشابه نیست.
همان‌طور که گفتیم هوش هیجانی درون افراد را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند و روی جنبه‌هایی از نقش احساسات در روند حل یک مساله متمرکز است، در واقع با آگاهی از این هوش افراد می‌توانند قبل از برقراری ارتباط با اشخاص جدید، خود را بهتر مدیریت کنند.
هنگامی که تعامل شروع می‌شود، مهارت هوش اجتماعی نیز به میدان می‌آید و در کنار مهارت‌های هوش هیجانی نقش تعاملی را بازی می‌کند. هوش اجتماعی مهارت‌هایی از قبیل بیان صحیح، گفتگو درست و اصولی، گوش دادن صحیح، توافق و یادگیری از طریق برقراری ارتباط با دیگر افراد را پوشش می‌دهد. با آشنایی با هوش اجتماعی توانایی‌های زیر در اختیار افراد قرار می‌گیرد:
- ارتباط کلامی و غیرکلامی: مهارت مکالمه صحیح ابتدایی‌ترین شکل از هوش اجتماعی است. توانایی استفاده از عبارت‌های درست، بسترهای اولیه در ارسال درست پیام را شکل می‌دهد. برای برقراری یک ارتباط موثر استفاده از کلمات مناسب، لحن خوب و بیان مشخص تاثیرگذار است.
- گوش دادن فعال: این توانایی در ارتقا و بهبود هوش اجتماعی موثر است. این که بتوانید هنگام برقراری ارتباط با افراد به حرف‌های آن‌ها درست گوش دهید، از تعارض جلوگیری می‌شود و مشکلات از طریق گفتگو به‌درستی حل خواهد شد. این توانایی به طرز قابل توجهی به رشد شخصی فرد نیز کمک می‌کند.
- درک صحیح از چگونگی عملکرد احساسات در دیگران: این که بدانید چه چیزی احساسات را در افراد تحریک می‌کند، چه به صورت منفی و چه مثبت، یک عامل اصلی در شکل‌گیری همدلی است. این توانایی باعث می‌شود ارتباط درستی شکل بگیرد که با در نظر گرفتن ویژگی‌ها و حساسیت‌های طرف مقابل، پیام به‌درستی منتقل شود.
- ایفای کارآمد نقش‌های اجتماعی: با شکل‌گیری این توانایی در افراد، سازگاری با محیط‌های مختلف اجتماعی در افراد صورت می‌گیرد. این که افراد ایده صحیحی از شرایط مختلف داشته باشند، استرس به شدت کاهش پیدا می‌کند و تعامل‌های سازنده‌تری برقرار می‌شود.
- مدیریت تصویرسازی و برداشت صحیح از ارتباط: این توانایی به این منظور است که بتوانید با دیگران به‌درستی ارتباط برقرار کنید، بدون این که از شخصیت واقعی خود فاصله بگیرید. با این توانایی افراد می‌توانند رابطه دوستانه‌تری با دیگران داشته باشند و این برای دیگران به شدت جذاب است، چون نشان‌دهنده همدلی و همیاری است.
بنابراین برخورداری از هوش اجتماعی برای تحصیل و مشاغل آینده ضروری است، زیرا با آگاهی از این هوش میتوانید احساسات را در خود بهتر مدیریت کنید، خودآگاهی داشته باشید تا تعامل‌های بهتری شکل دهید و روابط کارآمدی ایجاد کنید.
افرادی که به‌دنبال شکل‌گیری ارتباط‌های موثر هستند و به‌صورت مداوم باید با دیگر افراد بحث و تعامل کنند و کارهای گروهی انجام می‌دهند، هوش اجتماعی یکی از مواردی است که باید توجه ویژه‌ای به آن داشته باشند. شاید تا به الان خیلی ذهنیتی خاصی در مورد این نوع هوش نداشته‌اید، اما سعی کنید روی توسعه این هوش کار کنید.
سخن نهایی
در حقیقت می‌توان هوش اجتماعی را یک هوش بین فردی و هوش هیجانی را یک هوش درون فردی به‌حساب آورد که هر دو، دو نوع متفاوت از هوش هستند و در کنار یکدیگر نقش صحیحی در شکل‌گیری ارتباطات موثر در حرفه کاری و زندگی بازی می‌کنند.
برای رسیدن به درک درستی از خودمان و تعامل صحیح با دیگران به هر دو این هوش نیاز داریم و حتی در مواردی بعضی از مشکلات در ارتباط‌های اجتماعی به دلیل عدم شکل‌گیری صحیح هوش هیجانی ایجاد می‌شود. وقتی افراد در محیط‌های اجتماعی به خوبی ظاهر نشوند، تجربه‌های اجتماعی ناموفقی دارند و اعتماد به‌نفس آن‌ها نیز تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد.
بنابراین اگر به‌دنبال شکل‌گیری ارتباط‌های موثر و کارآمدی هستید، سعی کنید روی هوش هیجانی اجتماعی (ESI) خود بیشتر کار کنید و به‌دنبال بهبود این هوش باشید. در بتاتیک میتوانید روی بهبود و توسعه مهارت‌ها و توانایی‌های خود هوشمندانه کار کنید و اهداف کاری خود را هوشمندانه تیک بزنید.
- هوش هیجانی اجتماعی خود را ارزیابی کنید و در صورت نیاز در دوره های آموزشی معتبر و بین المللی جهت توسعه مهارتی خود شرکت کنید!
جهت دسترسی به دوره های آموزشی وارد پلتفرم هوشمند هدایت شغلی شوید و در بخش آموزش ها، این دوره را مطالعه کنید.
